De Arbowet verplicht werkgevers om arbeidsongevallen die hebben geleid tot de dood, blijvend letsel of een ziekenhuisopname, direct aan de Inspectie SZW te melden. Tevens dienen ongevallen met een verzuim van meer dan 3 dagen geregistreerd te worden in een eigen register.
Minimaal is het volgende geregeld, op grond van artikel 9 van de Arbowet:
Arbeidsongevallen die hebben geleid tot de dood, blijvend letsel of een ziekenhuisopname, direct aan de Inspectie SZW te melden. ’Blijvend letsel’ is bijvoorbeeld een amputatie, verminderd gezichtsvermogen of chronische lichamelijke klachten. Er is sprake van een ’ziekenhuisopname’ als een slachtoffer in een ziekenhuis wordt opgenomen. Ook een dagopname valt hieronder. Deze meldingsplicht geldt overigens niet alleen voor eigen werknemers, maar ook voor personen die onder gezag bij de werkgever werkzaam zijn, zoals uitzendkrachten.
Ook wanneer in een later stadium blijkt dat er alsnog sprake is van een ziekenhuisopname of van blijvend letsel dat in verband kan worden gebracht met het arbeidsongeval, dan moet de instelling (werkgever) dit ongeval alsnog direct melden.
Werkgevers zijn verplicht om arbeidsongevallen die tot de dood hebben geleid, direct telefonisch te melden via het gratis telefoonnummer 0800-5151. De Inspectie SZW is hiervoor 24 uur per dag, 7 dagen per week telefonisch bereikbaar. Overige meldingsplichtige arbeidsongevallen moeten direct digitaal gemeld worden via een volledig ingevuld meldingsformulier of telefonisch worden gemeld op bovenstaand nummer. Als een werkgever een meldingsplichtig ongeval niet meldt bij Inspectie SZW, kan hij een boete van €50.000- opgelegd krijgen.
Naar aanleiding van de melding zal Inspectie SZW in veel gevallen een onderzoek starten. Het onderzoek is onder andere gericht op het vaststellen of het ongeval is veroorzaakt door één of meer overtredingen van de wettelijke bepalingen. Omdat het onderzoek van SZW met name gericht is op het vaststellen van overtredingen in het kader van het strafrechtelijk traject is het, zeker bij ongevallen met omvangrijke schade en/of letsel zeer aan te bevelen dat de instelling zelf een onafhankelijk ongevalsonderzoek uitvoert. Dit kan zeer nuttig zijn in zowel het mogelijk strafrechtelijk als het civiel rechtelijk traject. Zij laat zich hierbij eventueel ondersteunen door een deskundige (Veiligheidskundige)
Voor ongevallen met leerlingen geldt dat deze ook gemeld moeten worden indien het ongeval plaats heeft gevonden bij een met arbeid vergelijkbare activiteit. Hierbij kan worden gedacht aan werkzaamheden in praktijklokalen waarbij leerlingen onder begeleiding van een docent het geleerde in praktijk brengen in een situatie die vergelijkbaar is met de werkzaamheden in de beroepspraktijk, zoals automonteurs in een reparatiewerkplaats of laboranten in een laboratorium. De beperking van het toepassingsgebied van de arbowetgeving tot alleen die verrichtingen van leerlingen en studenten die vergelijkbaar zijn met de arbeid in de beroepspraktijk, impliceert dat de verplichting tot melding en registratie van arbeidsongevallen, bedoeld in artikel 9 van de wet, geen betrekking heeft op ongevallen aan leerlingen en studenten overkomen tijdens sport- en spelactiviteiten. Bij de laatstbedoelde ongevallen kan worden gedacht aan ernstige blessures als gevolg van activiteiten op een in een gymlokaal, zwembad of pauzeruimte, binnen of buiten. Deze ongevallen hoeven niet door de Inspectie SZW te worden onderzocht. Het is de verantwoordelijkheid van de onderwijsinstelling zelf om aandacht te besteden aan zulke ongevallen.
Er wordt een lijst bijgehouden van de aan de inspectie gemelde arbeidsongevallen en van arbeidsongevallen welke hebben geleid tot een verzuim van meer dan drie werkdagen. De werkgever registreert daarop de aard en datum van het ongeval. Verder is het aan te bevelen om van alle arbeidsongevallen een onderzoek in te stellen en gegevens t.a.v. het letsel, het slachtoffer, de veroorzaker, mogelijke getuigen, locatie, omstandigheden, aanwezig toezicht, de toedracht en de oorzaken (zowel de basisoorzaken als de achterliggende oorzaken) vast te leggen en op basis hiervan preventieve maatregelen vast te stellen om herhaling te voorkomen. Het is aan te bevelen om ongevalsonderzoeken te laten uitvoeren door personen (intern of extern) met voldoende deskundigheid. Verder is het raadzaam om ook lichtere ongevallen die tot minder dan 3 dagen verzuim hebben geleid en bijna-ongevallen te registreren. Dat geeft namelijk de mogelijkheid om trends waar te nemen en tot gerichte preventieve maatregelen te komen. Het vergt overigens een forse inspanning om medewerkers tot het melden van lichtere en bijna-ongevallen aan te zetten.
Er zijn diverse commerciële programma’s beschikbaar voor registratie en analyse van ongevallen, vaak gecombineerd met incidenten t.a.v. grensoverschrijdend gedrag. Maar een instelkling kan ook zelf kiezen een geschikt registratiesysteem op te zetten.
